Barszcz sosnowskiego w powiecie sępoleńskim
W dniu 29 października 2019 r. w siedzibie Starostwa Powiatowego w Sępólnie Krajeńskim odbyło się spotkanie poświęcone tematyce występowania siedlisk roślin inwazyjnych na terenie powiatu sępoleńskiego.
Z informacji posiadanych przez Starostwo wynika że, na terenie Powiatu Sępoleńskiego roślina ta występuje na gruntach będących własnością:
- Skarbu Państwa, we władaniu Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa
- Parafii Rzymsko-Katolickiej w Wałdowie
- Powiatu Sępoleńskiego,
- oraz 2 właścicieli prywatnych.
Celem spotkania było przekazanie informacji na temat zagrożeń jakie stwarza barszcz Sosnowskiego dla ludzi oraz o możliwości pozyskania środków na jego likwidację.
Od 2018 roku możliwe jest pozyskanie z WFOŚiGW w Toruniu środków finansowych na likwidację siedlisk roślin inwazyjnych. Podmiotem zobowiązanym do likwidacji siedlisk barszczu Sosnowskiego oraz mogącym ubiegać się o dotację z WFOŚiGW w Toruniu każdorazowo jest właściciel terenu. Maksymalna kwota dofinansowania w formie dotacji – 80% kosztów kwalifikowanych lecz nie więcej niż 15.000,00 zł/ha powierzchni faktycznie zajętej przez gatunek inwazyjny, - zakres dofinansowania: zabiegi i czynności dotyczące bezpośredniego usuwania Barszczu Sosnowskiego i/lub Barszczu Mantegazziego.
Stwarzane zagrożenie:
Do najważniejszych cech biologicznych i ekologicznych inwazyjności barszczu Sosnowskiego należą:
• kiełkowanie wczesną wiosną przed rozpoczęciem wegetacji przez lokalne rośliny,
• niska śmiertelność osobników, które już się przyjęły,
• szybki wzrost rozet liściowych pozwalający na błyskawiczny rozwój populacji i kiełkowanie kolejnych osobników pod liśćmi już istniejących barszczy,
• stałą liczbę osobników kwitnących i produkujących nasiona,
• zdolność roślin przebywających w niedogodnych warunkach do opóźnienia kwitnienia do czasu zmagazynowania wystarczających zasobów,
• kwitnienie wystarczająco wcześnie w okresie wegetacyjnym, co umożliwia pełne wykształcenie nasion,
• umiejętność samozapylenia prowadząca do produkcji zdolnych do kiełkowania nasion,
• wysoką płodność, umożliwiająca jednej roślinie na zapoczątkowanie inwazji,
• duże zagęszczenie nasion w glebowym banku; niektóre nasiona przeżywają przynajmniej dwa lata,
• niezwykle wysoki odsetek kiełkowania nasion niezależnie od miejsca ich wytworzenia w roślinie macierzystej.
Kaukaskie barszcze ze względu na swoje toksyczne właściwości cieszą się wśród roślin złą sławą. W soku barszczy występują furokumaryny, Związki te w obecności promieniowania UVA wiążą się z DNA komórek skóry, co może powodować dermatozy. Stężenie furokumaryn jest największe w soku w kanałach oleistych w liściach i pędach, więc obrażenia te następują najczęściej w wyniku nasłonecznienia skóry, która miała kontakt z sokiem barszczu. Z uwagi na mechanizm działania furokumaryn nie można wykluczyć powodowania przez barszcze zmian nowotworowych skóry. Niewykluczone są także oparzenia powstające nawet bez bezpośredniego kontaktu z rośliną. W upalne dni (zwłaszcza podczas kwitnienia i owocowania związki furokumarynowe mogą wydostawać się w postaci aerozoli i osadzać się na skórze przebywających w pobliżu osób. Czasem wystarczy 1,5 minuty kontaktu z sokiem barszczu i 2 minuty nasłonecznienia w ciągu pierwszych 2 dób od tego momentu, by pojawiły się na skórze oparzenia I stopnia. Związki chemiczne zawarte w soku barszczu mogą wywoływać również obrażenia dróg oddechowych, nudności, bóle głowy, wymioty, a nawet urazy oczu. Objawy oparzeń pojawiają się do 24-48 h od nasłonecznienia miejsca zetknięcia soku ze skórą. W przypadku kontaktu z rośliną zaleca się jak najszybsze umycie skóry pianą mydlaną i opłukanie wodą, a następnie chronienie skóry przed światłem słonecznym przez minimum dwie doby. Rany i owrzodzenia po kontakcie z barszczem długo się goją. Znamiona i blizny po poparzeniach potrafią utrzymywać się latami, a czasem można je usunąć tylko chirurgicznie.
Więcej informacji na temat roślin inwazyjnych uzyskać można wchodząc na stronę WWW. barszcz.edu.pl.
- autor: Barbara Wiśniewska - Dyrektor Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska, data: 2019-10-31
- autor: Kamila Jabłońska - Inspektor Wydziału Organizacyjnego (...), data: 2019-10-31